Stedelijke revolutie

De stedelijke revolutie is het proces waarbij de ongedifferentieerde agrarische samenleving overging in een gespecialiseerde stedelijke samenleving. Daarbij begonnen op verwantschap gebaseerde groepen zich te verenigen in dorpen en steden, waar naast familiale ook economische, politieke en religieuze verbanden ontstonden. De stedelijke revolutie begon zo'n 6000 jaar geleden met de stadstaten van Soemerië, gevolgd door Egypte, de Indusbeschaving en China. Het begrip is afkomstig uit het werk Man Makes Himself uit 1936 van archeoloog Gordon Childe. Van hem is ook het aan de stedelijke revolutie voorafgaande begrip neolithische revolutie afkomstig.

De irrigatielandbouw in Mesopotamië leidde tot overschotten waardoor mensen onttrokken konden worden aan de voedselproductie. Met deze overschotten werd het mogelijk dat bands zich vormden tot stammen en kon men in dorpen wonen. Dit werd het belangrijkste nederzettingstype in Eurazië, Afrika en Amerika en zou dat lange tijd blijven, ook na de opkomst van steden. In dorpen trad vaak een verzwakking op van de familieband ten gunste van de solidariteit met de buurt.